بررسی فقهی و حقوقی جرم توهین به مقدسات مذهبی (با محوریت آراء حضرت امام خمینی) با رویکردی بر قواعد و رویه های حاکم بر حقوق بین اللمل معاصر

الف- تعریف و بیان مسأله در یک تقسیم بندی کلّی، جرایم بر ضدّ آزادی اشخاص و بر ضدّ حیثیت افراد زیر مجموعه جرایم علیه شخصیت معنوی افراد جای می گیرند که جرایم بر ضدّ حیثیت اشخاص شامل آن دسته جرامی می شود که ارتکاب آن ها مستلزم اعمال مادی زور و عنف نیست؛ بلکه مراتب از طریق گفتن یا نوشتن یا نطق در مجالس و مجامع عمومی مبادرت به هتک حرمت اشخاص می نماید، مانند توهین، افترا، نشر اکاذیب و امثال آن. که در این راستا، جرم توهین در زمره جرایم بر ضد حیثیت اشخاص قرار می گیرد و با توجه به کیفیت ارتکاب آن و طرف توهین به توهین ساده و مشدّد تقسیم می گردد که از همین رو، جرم اهانت به مقدسات مذهبی در دین توهین مشدّد مورد بررسی حقوقدانان واقع شده است. به هر روی آنچه مسلّم است، این است که برخی افراد و نمادها در ملتها و اقوام و ملل گوناگون بر اساس اعتقادات و باورهایشان، مقدّس قابل احترام تلقی می-گردند و هر گونه توهین و هتک حرمت آن ها، نوعی نقض حریم اعتقادی آنها و باعث کیفر دیدن مرتکبان آن محسوب می شود که همین شیوه و رویّه در دین مبین اسلام، از سوی مسلمانان پی گرفته شده است، چرا که نظم اعتقادی و فرهنگی جامعه اسلامی بدان معطوف بوده است. در دین مبین اسلام، حضرتِ پیامبر اکرم (ص) و قرآن کریم (معجزه ایشان) بنا به اجماع فرق اسلامی جزو مقدسات مذهبی به شمار رفته و هرگونه بی احترامی و توهین به آن ها دارای عواقب و مجازاتِ شدیدی از سوی حکومت اسلامی (در فرض وجود ) و مردم مسلمان می باشد که البته دایره تقدیس و احترام به افراد در مذهب شیعه اثنی عشری تا حدودی گسترده تر است که در بردارنده امامان دوازده گانه معصوم (ع) و حضرت زهرا (س) و برخی دیگر از افراد؛ همچون زینب کبری (س) و صحابه پیامبر و سایر امامزادگان واجب الاحترام نیز می گردد که هرگونه توهین به این افراد نیز منجر به مجازات و عقوبت شخص توهین کننده می شود. در این پژوهش سعی وافر شده تا جرم توهین به مقدسات مذهبی هم به لحاظ احکام فقهی – با مراجعه به متون و نصوص معتبر فقه شیعه و در مواردی فقه اهل سنّت – و هم به لحاظ احکام حقوقی – با مراجعه به آراء و نظریات حقوقدانان مشهور ایرانی و فقه و تحلیل دیدگاه های آنان – و هم به لحاظ قواعد و رویه های حاکم بر حقوق بین الملل معاصر در مواجهه با موارد و مصادیق توهین به نمادهای مذهبی ادیان مختلف (چه وحیانی و چه غیروحیانی) مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار گیرد. هم چنین شایان یادآوری است که جرم توهین به مقدسات مذهبی در هیچ یک از قوانین کیفری ایران، تعریف و به صورت ماهوی تبیین نگردیده است و صرفاً قانونگذار ایرانی در قانون مجازات اسلامی به اعتبار نحوه ارتکاب جرم و یا به اعتبار شخصیت اهانت شده از حیث اجتماعی، سیاسی، مذهبی و تاریخی و گاه با در نظر گرفتن جنسیّت و سنّ وی، جرایم مربوط به توهین را به توهین ساده و توهین مشدّد یا مقیّد تقسیم نموده است که ارکان قانونی، مادی و معنوی هر یک با دیگری متفاوت است. سوال اصلی: احکام و مبانی فقهی و حقوقی توهین به مقدسات مذهبی از دیدگاه امام خمینی (ره) و حقوق معاصر چگونه است؟ سوالات فرعی: - مقدسات مذهبی در آئین مقدس اسلام و در دیدگاه مشترک شیعه سنّی چگونه تعریف شده است؟ - مقدسات مذهبی در مذهب شیعه چه تعریفی دارد و مصادیق آن چیست؟ - توهین به مقدسات مذهبی چیست و مصادیق توهین کدام است؟ - نسبت جرم اهانت به مقدسات موضوع ماده 513 ق.م.ا. با جرم اهانت به مقدسات موضوع ماده 26 قانون مطبوعات چگونه نسبت است؟ - اهانت به مقدسات مذهبی از دیدگاه ادیان غیر اسلامی چگونه است؟